SỰ CẦN THIẾT PHẢI TỈA THƯA, TỈA CÀNH, TẠO TÁN CHO CÂY ĐIỀU VÀ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN

Điều là cây ưa sáng, chỉ những cành mọc bên ngoài tán, trực tiếp nhận được ánh sáng mặt trời thì mới cho hoa và cho trái (gọi là cành hữu hiệu). Còn những cành mọc trong tán, không nhận được ánh sáng mặt trời, những cành vượt, cành sâu bệnh thì không có khả năng ra trái (gọi là cành vô hiệu). Các cành này hấp thu phân bón nhưng không cho trái. Mặt khác, vườn điều không được tỉa thưa, tỉa cành tạo tán, làm cho vườn cây rậm rạp, ẩm thấp, rất dễ phát sinh các sâu bệnh hại.

Thực tế chứng minh, thông qua chương trình phát động nông dân đồng loạt tỉa thưa, tỉa cành tạo tán cho cây điều năm 2018 và 2019, rất nhiều hộ trên địa bàn huyện Đạ Huoai đã mạnh dạn tỉa thưa vườn điều, chặt bỏ 20-50% số cây trên vườn (những cây quá dày, ít cho trái) nhưng năng suất không giảm mà lại tăng tương ứng. Như vậy, năng suất điều không phụ thuộc vào số cây trên vườn và số cành  trên cây, mà phụ thuộc vào độ thông thoáng trong vườn, đảm bảo khoảng cách giữa 2 tán cây liền kề phải cách nhau 1-1,5m, giúp cây nhận được nhiều ánh sáng, chồi cây khỏe mạnh, tăng khả năng ra hoa, đậu quả.

Như vậy, việc tỉa thưa, tỉa cành tạo tán cho cây điều sẽ làm gia tăng mật độ chồi và diện tích tán hữu hiệu, nâng cao hiệu quả sử dụng phân bón, làm cho vườn cây thông thoáng, giảm độ ẩm và sâu bệnh hại, làm tăng năng suất, thu nhập cho bà con nông dân. Đồng thời, áp dụng đồng bộ các biện pháp kỹ thuật bón phân cân đối hợp lý, chủ động phòng trừ sâu bệnh hại và sử dụng thuốc kích thích tăng ra hoa đậu quả sẽ giảm thiểu ảnh hưởng của thời tiết đến năng suất điều.

1.  Biện pháp tỉa thưa, tỉa cành tạo tán đúng kỹ thuật

- Tỉa thưa: Các vườn điều trồng dày, có tán đan xen lẫn nhau, phải được đốn thưa chỉ duy trì mật độ 100-120 cây/ha và cắt bỏ những cành giao nhau, đảm bảo tán của cây này cách cây kia  tối thiểu từ 1,0-1,5m.

Đánh dấu những cây thường xuyên không cho trái để cưa bỏ. Dùng cưa cắt sát gốc và dùng dao bóc vỏ để gốc cây mau chết và không nảy chồi mới. Thời điểm tỉa thưa được tiến hành cùng thời điểm tỉa cành tạo tán đợt I.

- Tỉa cành, tạo tán: Vườn điều kinh doanh bắt buộc phải tỉa cành tạo tán 2 đợt/năm.

Đợt 1: Được tiến hành ngay sau vụ thu hoạch kết thúc, khoảng tháng 5-6 dương lịch trước khi cây phát đợt lá mới. Thời điểm này tiến hành tỉa mạnh (kết hợp tỉa thưa nếu mật độ dày): tỉa bỏ những cành chạm mặt đất, cành nằm phía trong tán, bị che bóng, cành bị sâu bệnh, cành vượt, cành giao tán (cắt tán rời nhau 1-1,5m).

Đợt 2: Được tiến hành vào tháng 8-9 hàng năm. Lần này chỉ cắt tỉa vệ sinh (cắt tỉa cành nhỏ nằm trong tán, bị che bóng, cành sâu bệnh, cành vượt), tuyệt đối không tỉa cành có kích thước lớn, cây chảy nhựa, ảnh hưởng ra hoa đậu quả.

- Phương pháp tỉa cành tạo tán: Đối với cành lớn, dùng cưa mini cắt tại vị trí cổ cành để vết cắt nhanh liền sẹo và không bị sâu bệnh tấn công vào vết cắt. Tuyệt đối không dùng dao chặt, làm cho vết chặt không liền sẹo, dẫn đến sâu bệnh tấn công hoặc mọc nhiều chồi non vô hiệu tại đoạn cành còn chừa lại.

Đối với các cành nhỏ trong tán, cành vô hiệu phải được tỉa bỏ bằng liềm hay kéo cắt cành. Phần lớn bà con nông dân mới chú ý cưa bỏ những cành to nằm sát mặt đất, chưa chú trọng tỉa cành vô hiệu nên công tác tỉa cành tạo tán chưa đạt yêu cầu.

Sau khi tỉa xong, tiến hành vệ sinh vườn, thu gom cành nhánh xếp thành luống theo đường đồng mức để cản nước, chống xói mòn và gia tăng chất mùn cho đất sau khi hoai mục. Đồng thời tiến hành bón phân đợt 1.

2. Liều lượng, phương pháp bón phân cho cây điều giai đoạn kinh doanh

Ở Lâm đồng, phần lớn cây điều được trồng trên các vùng đất dốc, thường bị rửa trôi và xói mòn cao. Do đó việc bón phân hữu cơ nhằm tăng cường độ mùn trong đất có vai trò rất quan trọng trong sản xuất điều theo hướng bền vững.

Phân hữu cơ: Cần tận dụng nguồn rơm rạ, cành lá để ủ phân hữu cơ bón cho các vườn điều trên các vùng đồi dốc. Quả điều sau khi tách hạt được vùi lấp xuống hố đào xung quanh gốc điều để trả lại một phần dinh dưỡng mà cây đã lấy từ đất. Hàng năm hay ít nhất 2 năm 1 lần, bón 10-20 kg phân chuồng hoai cho mỗi cây điều vào đầu mùa mưa kết hợp với bón phân vô cơ đợt 1. Bón phân hữu cơ vào rãnh đào ở phần đất cao, sâu 15-20cm, dài 2–3m sau đó lấp lại để tránh mưa cuốn trôi phân chuồng.

Phân vô cơ: Là nguồn dinh dưỡng cần thiết mà cây điều cần phải được bổ sung hàng năm để duy trì sinh trưởng, phát triển và cho năng suất cao. Thời kỳ kinh doanh cây thường ra 1-2 đợt lá hàng năm. Lượng phân bón cho điều thường được chia làm 2 đợt. Khuyến cáo nông dân nên sử dụng các loại phân đơn (phân urê, phân Kali Clorua, phân Super lân) để trộn bón cho điều. Hạn chế sử dụng các loại phân hỗn hợp NPK vì phân NPK giá thành thường cao hơn và dễ mua phải phân kém chất lượng.

* Liều lượng khuyến cáo

Đối với cây điều từ 8 năm tuổi trở lên cần điều chỉnh với lượng phân vô cơ từ 4-6 kg/cây tùy tình trạng sinh trưởng của cây. Ở những vùng đất xấu có thể tăng lượng phân bón lên gấp đôi. Nên bón dặm thêm một đợt phân cho những cây sinh trưởng kém để vườn cây phát triển đồng đều.

* Cách bón: Khi vườn điều chưa khép tán nên bón phân theo hình vành khăn: Đào rãnh sâu 10-15 cm quanh mép tán sau đó rải đều phân và lấp lại. Đối với những vùng đất dốc thì đầu mùa mưa bón trên phần đất cao và cuối mùa mưa bón trên phần đất thấp của tán. Nên bón thêm phân chuồng khoảng 10-20 kg hoặc 5-10 kg phân hữu cơ vi sinh cho mỗi cây hàng năm.

Qua 2 năm 2018-2019, huyện Đạ Huoai phát động phong trào vận động nông dân trên địa bàn huyện đồng loạt tỉa thưa, tỉa cành tạo tán cây điều, cho thấy những hộ tỉa đúng kỹ thuật kết hợp với bón phân, phun thuốc đều cho năng suất điều cao, ngược lại những hộ tỉa không đúng kỹ thuật và không bón phân thì năng suất đạt thấp. Niên vụ điều 2014, mặc dù bị ảnh hưởng thời tiết bất lợi nhưng những hộ thực hiện đúng kỹ thuật năng suất đạt từ 2-3tấn/ha (hộ Phạm Trung Cang thôn 1, xã Đạ M’ri đạt 3 tấn/ha, Bà Phạm Thị Dung thôn 4, xã Hà Lâm đạt 2,3 tấn/ha, Nguyễn Văn Dũng thôn 2, xã Mađaguôi đạt 2 tấn/ha…), trong khi bình quân toàn huyện năng suất ước chỉ đạt trên 6,88 tạ/ha. Hi vọng bà con nông dân quan tâm đến công tác tỉa thưa, tạo cành tỉa tán và bón phân cho cây điều để nâng cao năng suất, tăng thu nhập.

Nguồn: TTKN Lâm Đồng